Blocco contro Cuba: la Legge del Silenzio (Versione italiana: cliccare CC sul video, selezionare la lingua e riprodurre. Potete leggere il testo in italiano più in basso).
Blockade gegen Kuba: das Gesetz des Stillschweigens (Für die deutsche Version bitte über dem Bildschirm "CC" anklicken, die Sprache wählen und wiedergeben. Der deutsche Text ist auch auf dieser Seite weiter unten zu finden).
Αποκλεισμός κατά της Κούβας: O νόμος της σιωπής (Ελληνική έκδοση: κάντε κλικ στο CC στο βίντεο, επιλέξτε γλώσσα και αναπαράγετε. Μπορείτε να διαβάσετε το ελληνικό κείμενο παρακάτω)
Blocus contre Cuba : la loi du silence (Version française: Appuyez sur CC sur l'écran vidéo, sélectionnez la langue et de reproduire. Texte français peut être lu ci-dessous).
Blockade against Cuba: the Law of Silence (English version: click CC on video screen, select language and play. Text in English can be found below).
Ver este mismo video en YouTube
Foto para portada: Alberto Ortiz.
Coordinación de subtitulaciones: Antonio García Moreno.
Bloqueo contra Cuba: la Ley del silencio
José Manzaneda, coordinador de Cubainformación.- “Crisis alimentaria, protestas masivas y sismos en el Gobierno: Cuba está al límite” (1), “La Cuba comunista está al borde del colapso” (2), “Multitudinarias protestas por la falta de comida y los apagones” (3), “Cuba se queda sin luz ni pan” (4), “El hambre golpea nuevamente a la puerta de Cuba” (5)… Son titulares de impacto de la prensa internacional.
No es necesario ser un economista experto para saber que la causa principal de la crisis cubana es el bloqueo a su economía por parte de quienes controlan o condicionan el comercio, el crédito, las inversiones, el transporte y el sistema financiero internacional: el Gobierno de EEUU (6).
Puede ser discutible si las medidas desesperadas de La Habana para paliar la situación son más o menos acertadas. Pero que el empobrecimiento sufrido en el país es proporcional al número y crueldad de las sanciones impuestas, en los últimos cinco años, desde la Casa Blanca, es algo objetivo. Como que la nieve es blanca. Ningún país del mundo, en estas condiciones, podría desarrollar con éxito su economía.
Esta evidencia obliga a Washington a un importante esfuerzo por silenciar, negar o minimizar el impacto de su política, de carácter criminal, sobre el pueblo cubano. Para camuflar su guerra económica, desarrolla una intensa guerra comunicacional, a través de medios subvencionados y medios corporativos aliados. Que, como veremos, comparten, incluso, personal.
1. Silenciar el bloqueo
Sobre las últimas protestas ciudadanas en Santiago de Cuba, donde no hubo violencia, ni represión -al contrario, las autoridades locales respondieron con el diálogo a las demandas-, el número de noticias generadas es obsceno, si lo comparamos con la mínima cobertura de dramáticos acontecimientos internacionales, con cientos de muertes, como los que ocurren a diario en Haití.
En las semanas previas, ya se venían publicando decenas de notas sobre la crítica situación económica en Cuba. Pero, curiosamente, sin una sola mención, ni una sola, a la causa número uno de la situación: ni bloqueo, ni embargo, ni sanciones. Nada. Es la Ley del silencio impuesta manu militari en las redacciones.
2. El bloqueo como “versión oficial” de Cuba
A lo sumo, leemos en medios como BBC que “las autoridades cubanas insisten en señalar al largo embargo económico de EEUU” y a los "enemigos" como culpables de la situación (7).
Es decir, un crimen de lesa humanidad, reconocido y condenado en 31 ocasiones en la Asamblea General de Naciones Unidas (por 187 votos contra dos, EEUU e Israel), para los medios o no existe o es apenas la “versión oficial” de La Habana (8).
3. El “embargo”, una más de las causas
Otra de las tácticas desinformativas es minimizar el impacto de la guerra económica de EEUU, incluyéndola en un paquete multifactorial. La “situación es producto del mal manejo en la política económica del país”, de “los rezagos de la pandemia” y de “las sanciones de EEUU”, nos dice el canal alemán Deutsche Welle (9). La agencia española EFE invierte el orden de los factores, para no alterar el producto: “la pandemia, el endurecimiento de las sanciones estadounidenses y fallidas políticas nacionales” (10).
Es evidente que todos estos factores, incluyendo los errores de Cuba, inciden en la situación, pero no pueden ponerse al mismo nivel que la política integral de cerco y asfixia a la economía cubana. Washington persigue y tapona todas las fuentes de ingreso y suministro del país, desde las inversiones al turismo, pasando por los convenios médicos o la entrada de petróleo. No es una más de las causas, es la causa estructural esencial de la situación, que sería radicalmente diferente sin el bloqueo de EEUU.
4. El bloqueo no existe
Pero hay quienes, incluso, niegan que la nieve sea blanca. “En Cuba no existe bloqueo; lo que existe es corrupción, represión e ineptitud dictatorial”, titulaba el diario venezolano El Nacional (11). “El argumento del `bloqueo´, además de manido, es falso”, leíamos en el español Libertad Digital (12).
5. Fuente única: el Gobierno de EEUU
Y todo tiene su lógica. Repasemos algunos ejemplos de la prensa española.
La información sobre Cuba de El País es escrita por Carla Gloria Colomé (13), periodista, a su vez, de El Estornudo (14), un medio digital sostenido con fondos del Gobierno de EEUU (15).
La fuente principal de datos sobre Cuba del diario El Mundo (16) es el Observatorio Cubano de Derechos Humanos, entidad también sostenida con las subvenciones de la Casa Blanca (17).
Y en la Cadena Ser (18), la situación cubana era narrada por periodistas de “Diario de Cuba”, otro medio financiado por Washington (19).
Y es que silenciar, minimizar o negar el bloqueo contra Cuba son las distintas versiones de una misma canción, compuesta por el Gobierno de EEUU e interpretada por distintas voces mercenarias.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Blocco contro Cuba: la Legge del Silenzio
Traduzione: Francesco Monterisi
José Manzaneda, coordinatore di Cubainformacion
“Crisi alimentare, proteste di massa e terremoti nel Governo: Cuba è al limite” (1), “La Cuba comunista è sull’orlo del collasso” (2), “Molteplici proteste di massa per mancanza di cibo e blackout” (3), “Cuba è rimasta senza luce né pane” (4), “La fame bussa nuovamente alla porta di Cuba” (5)… Sono titoli di grande impatto della stampa internazionale.
Non è necessario essere un esperto economista per sapere che la causa principale della crisi cubana è il blocco della sua economia da parte di coloro che controllano o condizionano il commercio, il credito, gli investimenti, i trasporti ed il sistema finanziario internazionale: il Governo USA (6).
Può essere discutibile se le misure disperate dell'Avana per alleviare la situazione siano più o meno efficaci. Ma che l’impoverimento sofferto dal Paese sia proporzionale al numero e alla crudeltà delle sanzioni imposte, negli ultimi cinque anni, dalla Casa Bianca, è qualcosa di oggettivo. Come la neve è bianca. Nessun paese al mondo, in queste condizioni, potrebbe sviluppare con successo la propria economia.
Questa evidenza costringe Washington a compiere un importante sforzo per silenziare, negare o minimizzare l’impatto della sua politica criminale sul popolo cubano. Per camuffare la sua guerra economica, sviluppa un’intensa guerra comunicativa, attraverso media sovvenzionati e media aziendali alleati. Che, come vedremo, condividono, persino, il personale.
1. Silenziare il blocco
Sul le ultime proteste cittadine a Santiago di Cuba, dove non ci sono state né violenze né repressione – al contrario, le autorità locali hanno risposto alle richieste con il dialogo – il numero di notizie generate è osceno, se confrontato con la minima copertura di drammatici eventi internazionali con centinaia di morti, come quelli che si verificano quotidianamente ad Haiti.
Nelle settimane precedenti erano già stati pubblicati decine di articoli sulla critica situazione economica di Cuba. Ma, curiosamente, senza una sola menzione, nemmeno una, della causa principale della situazione: nessun blocco, nessun embargo, nessuna sanzione. Nulla. È la legge del silenzio imposta manu militari nelle redazioni.
2. Il blocco come “versione ufficiale” di Cuba
Tutt'al più leggiamo sui media come la BBC che “le autorità cubane insistono nel segnalare il lungo embargo economico USA” e i “nemici” come colpevoli della situazione (7).
Vale a dire, un crimine contro l’umanità, riconosciuto e condannato 31 volte dall’Assemblea Generale delle Nazioni Unite (con 187 voti contro 2, USA e Israele), per i media o non esiste o è solo la “versione ufficiale” dell'Avana (8).
3. L'“embargo”, una in più delle cause
Un’altra delletattiche di disinformazione è quella di minimizzare l’impatto della guerra economica USA, includendola in un pacchetto multifattoriale. La “situazione è il prodotto della cattiva gestione della politica economica del Paese”, dei “ritardi della pandemia” e delle “sanzioni USA”, ci spiega il canale tedesco Deutsche Welle (9). L’agenzia spagnola EFE inverte l’ordine dei fattori, per non alterare il prodotto: “la pandemia, l’inasprimento delle sanzioni USA e il fallimento delle politiche nazionali” (10).
È evidente che tutti questi fattori, compresi gli errori di Cuba, influiscono sulla situazione, ma non possono essere posti allo stesso livello della politica globale di accerchiamento e soffocamento dell'economia cubana. Washington perseguita e blocca tutte le fonti di ingresso e di approvvigionamento del Paese, dagli investimenti al turismo, agli accordi medici o all'entrata del petrolio. Non è solo una in più delle cause, è la causa strutturale essenziale della situazione, che sarebbe radicalmente diversa senza il blocco USA.
4. Il blocco non esiste
Ma c’è chi addirittura nega che la neve sia bianca. “A Cuba non esiste alcun blocco; ciò che esiste è corruzione, repressione e inettitudine dittatoriale», titolava il quotidiano venezuelano El Nacional (11). “L'argomento del 'blocco', oltre ad essere banale, è falso”, leggiamo nella spagnola Libertad Digital (12).
5. Unica fonte: il governo USA
E tutto ha la sua logica. Rivediamo alcuni esempi tratti dalla stampa spagnola.
Le informazioni su Cuba di El País sono scritte da Carla Gloria Colomé (13), giornalista a sua volta di El Estornudo (14), media digitale sostenuto con fondi del governo USA (15).
La principale fonte di dati su Cuba per il quotidiano El Mundo (16) è l'Osservatorio Cubano dei Diritti Umani, organismo sostenuto anche grazie ai sussidi della Casa Bianca (17).
Sulla Cadena Ser (18), la situazione cubana era raccontata da giornalisti di “Diario de Cuba”, altro media finanziato da Washington (19).
E’ che silenziare, minimizzare o negare il blocco contro Cuba sono le differenti versioni della stessa canzone, composte dal governo USA ed interpretata da diverse voci mercenarie.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Blockade gegen Kuba: das Gesetz des Stillschweigens
Übersetzung und Untertitel: Angelika Becker
José Manzaneda, Koordinator von Cubainformación. „Versorgungskrise, massive Proteste und Erdbeben in der Regierung: Kuba ist am Kippen“ (1), „Das kommunistische Kuba steht am Rande des Zusammenbruchs“(2), „Massenproteste wegen des Mangels an Lebensmitteln und den Stromausfällen“ (3), „Kuba ohne Licht und Brot“ (4), „Der Hunger klopft erneut an der Tür Kubas“ (5)... Das sind Schlagzeilen der internationalen Presse, die Eindruck machen.
Man muss kein Wirtschaftsexperte sein um zu wissen, dass die Hauptursache der kubanischen Krise die Blockade der Wirtschaft ist, von Seiten derjenigen, die den Handel, die Kredite, die Investitionen, den Transport und das internationale Finanzsystem kontrollieren oder die Bedingungen dafür setzen, nämlich die Regierung der USA (6).
Man kann darüber diskutieren, ob die verzweifelten Maßnahmen Havannas, um die Situation zu lindern, mehr oder weniger richtig sind. Aber die erlittene Verarmung im Land ist direkt proportional zur Zahl und den Grausamkeiten der auferlegten Sanktionen in den letzten fünf Jahren des Weißen Hauses, und das ist objektiv so. So wie der Schnee weiß ist. Kein Land dieser Welt könnte unter diesen Bedingungen erfolgreich seine Wirtschaft entwickeln.
Diese Offensichtlichkeit bringt Washington dazu, große Anstrengungen zu unternehmen, um die Auswirkungen seiner kriminelle Politik auf das kubanische Volk zu verschweigen, zu negieren oder zu verkleinern. Um seinen Wirtschaftskrieg zu tarnen, entwickelt Washington einen intensiven Kommunikationskrieg, mit Hilfe von subventionierten Medien und den verbündeten Medien der großen Presse und Anstalten. Und diese teilen sich, wie wir sehen, sogar das Personal.
1. Das Verschweigen der Blockade
Über die letzten Proteste der Bürger von Santiago de Cuba, wo es keine Gewaltausbrüche und keine Repression gab – im Gegenteil antworteten die lokalen Autoritäten mit einem Dialog über die Forderungen – war die Zahl der verbreiteten Nachrichten geradezu obszön, wenn wir es vergleichen mit der minimalen Information über die dramatischen internationalen Ereignisse mit Hunderten von Toten vergleichen, wie sie gegenwärtig täglich in Haiti vorkommen.
In den vorangegangenen Wochen wurden schon Dutzende von Nachrichten über die kritische ökonomische Situation Kubas veröffentlicht. Aber seltsamerweise ohne wirklich eine einzige Erwähnung der Begründung Nummer eins für die Situation: weder Blockade noch Embargo oder Sanktionen. Nichts. Das ist das Gesetz des Stillschweigens der Kriegsgefolgschaft in den Redaktionen.
2. Die Blockade als „offizielle Version“ Kubas
Höchstens lesen wir in Medien wie der BBC, dass „die kubanischen Autoritäten darauf bestehen, auf das langanhaltende wirtschaftliche Embargo der USA hinzuweisen“, und auf die „Feinde“ als Schuldige an dieser Situation (7). Das heißt, ein Verbrechen gegen die Humanität, als solches anerkannt und verurteilt bei 31 Abstimmungen in der Vollversammlung der Vereinten Nationen (mit 187 gegen 2 Ablehnungen der USA und Israels) existiert für die Medien nicht oder ist allenfalls eine „offizielle Version“ Havannas (8).
3. Das „Embargo“ als eine von vielen Ursachen
Eine andere Taktik der Desinformation ist es, die Auswirkungen der Wirtschaftskriegs der USA kleinzureden und ihn in ein Paket von vielen Faktoren zu integrieren. Die „Situation ist ein Produkt von schlechter Staatsführung bei der Wirtschaftspolitik des Landes“, es sind „Überbleibsel der Pandemie“ und die „Sanktionen der USA“, so teilt uns der deutsche Kanal Deutsche Welle mit (9). Die spanische Agentur EFE dreht die Reihenfolge der Faktoren um, aber ohne Auswirkung auf das Produkt: „die Pandemie, die Verschärfung der US-Sanktionen und die Fehler der nationalen Politik“ (10).
Es liegt auf der Hand, dass alle diese Faktoren einschließlich der Irrtümer Kubas in dieser Situation zusammentreffen, aber man kann sie nicht auf die gleiche Stufe stellen wie die integrierte Politik der Einkreisung und Erstickung der kubanischen Wirtschaft. Washington verfolgt und verschließt alle Quellen des Einkommens und der Versorgung des Landes, von den Investitionen bis zum Tourismus, über die Abkommen im medizinischen Bereich bis zum Anlanden von Erdöl. Dies ist nicht nur einer der Gründe, sondern es ist die wesentliche strukturelle Ursache der Situation, die radikal anders wäre ohne die Blockade der USA.
4. Die Blockade existiert gar nicht
Aber es gibt aber sogar solche, die abstreiten, dass der Schnee weiß ist. „In Kuba gibt es keine Blockade, das was existiert ist Korruption, Repression und diktatorische Unfähigkeit“ titelt die venezolanische Tageszeitung El Nacional (11). „Das Argument der 'Blockade', außerdem abgedroschen, ist falsch“ lasen wir in der spanischen Libertad Digital (12).
5. Die einzige Quelle: die Regierung der USA
Und das hat seine Logik. Gehen wir einige Beispiele der spanischen Presse durch.
Die Information über Kuba von El País ist von Clara Gloria Colomé (13) geschrieben, Journalistin auch von El Estornudo (14) einem digitalen Medium, das aus Mitteln der US-Regierung finanziert wird (15).
Die Hauptquelle der Daten über Kuba der Tageszeitung El Mundo (16) ist die Cubanische Beobachtungsstelle für Menschenrechte, eine Einheit, die ebenfalls unterhalten wird durch Subventionen des Weißen Hauses (17).
Und bei der Cadena Ser (18) wird die kubanische Situation von Journalisten des „Diario de Cuba“ erzählt, einem weiteren Medium, finanziert von Washington (19).
Und das heißt: Verschweigen, Kleinreden oder Negieren der Blockade gegen Kuba sind nur verschiedene Versionen des gleichen Liedes, das von der Regierung der USA komponiert wurde und das von verschieden Söldner-Stimmen interpretiert wird.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Αποκλεισμός κατά της Κούβας: O νόμος της σιωπής
José Manzaneda, συντονιστής του Cubainformación, Φωτογραφία:Alberto Ortiz,Συγχρονισμός υποτίτλων: Antonio García Moreno, Eλληνικοί υπότιτλοι: La Red Solid@ria Griega
"Διατροφική κρίση, μαζικές διαμαρτυρίες και σεισμός στην κυβέρνηση : “Η Κούβα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού"(1), "Η κομμουνιστική Κούβα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης" (2), "Μαζικές διαμαρτυρίες για την έλλειψη τροφίμων και τις διακοπές ρεύματος" (3), "Η Κούβα έμεινε χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ψωμί" (4), "Η πείνα χτυπά ξανά την πόρτα της Κούβας" (5)... Αυτά είναι τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός οικονομολόγος για να γνωρίζει ότι η κύρια αιτία της κρίσης στην Κούβα είναι ο αποκλεισμός της οικονομίας της από εκείνους που ελέγχουν ή καθορίζουν το εμπόριο, τις πιστώσεις, τις επενδύσεις, τις μεταφορές και το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ (6).
Μπορεί να είναι συζητήσιμο αν τα απεγνωσμένα μέτρα της Αβάνας για την ανακούφιση της κατάστασης είναι πολύ ή λίγο επιτυχημένα. Όμως ότι η εξαθλίωση που υφίσταται η χώρα είναι ανάλογη του αριθμού και της σκληρότητας των κυρώσεων που επέβαλε ο Λευκός Οίκος τα τελευταία πέντε χρόνια είναι κάτι αντικειμενικό. Όπως το χιόνι είναι λευκό. Καμία χώρα στον κόσμο δεν θα μπορούσε να αναπτύξει με επιτυχία την οικονομία της υπό αυτές τις συνθήκες.
Τα στοιχεία αυτά αναγκάζουν την Ουάσινγκτον να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να αποσιωπήσει, να αρνηθεί ή να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις της εγκληματικής πολιτικής της στον κουβανικό λαό. Για να καμουφλάρει τον οικονομικό της πόλεμο, διεξάγει έναν έντονο μιντιακό πόλεμο μέσω χρηματοδοτούμενων ΜΜΕ και συμμαχικών μέσων ενημέρωσης. Όπως θα δούμε, μοιράζονται ακόμη και το ίδιο προσωπικό.
- Αποσιώπηση του αποκλεισμού
Όσον αφορά τις τελευταίες διαδηλώσεις πολιτών στο Σαντιάγο ντε Κούβα, όπου δεν υπήρξε βία ή καταστολή - αντίθετα, οι τοπικές αρχές ανταποκρίθηκαν στα αιτήματα με διάλογο - ο αριθμός των ειδήσεων που διακινήθηκαν είναι αισχρός, αν τον συγκρίνουμε με την ελάχιστη κάλυψη δραματικών διεθνών γεγονότων, με εκατοντάδες νεκρούς, όπως αυτά που συμβαίνουν καθημερινά στην Αϊτή.
Τις προηγούμενες εβδομάδες είχαν ήδη δημοσιευθεί δεκάδες άρθρα για την κρίσιμη οικονομική κατάσταση στην Κούβα. Αλλά, περιέργως, χωρίς ούτε μία αναφορά, ούτε μία, για την υπ' αριθμόν ένα αιτία της κατάστασης: ούτε αποκλεισμός, ούτε εμπάργκο,ούτε κυρώσεις. Τίποτα. Είναι ο νόμος της σιωπής που επιβάλλεται “με τη δύναμη των όπλων” στις αίθουσες σύνταξης.
2. Ο αποκλεισμός ως η "επίσημη εκδοχή" της Κούβας
Το πολύ-πολύ να διαβάσουμε σε μέσα ενημέρωσης όπως το BBC ότι "οι κουβανικές αρχές επιμένουν να υποδεικνύουν το μακροχρόνιο οικονομικό εμπάργκο των ΗΠΑ" και τους "εχθρούς" ως υπαίτιους της κατάστασης (7).
Δηλαδή, ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που αναγνωρίστηκε και καταδικάστηκε 31 φορές από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (με 187 ψήφους. 2 κατά, των ΗΠΑ και του Ισραήλ), για τα μέσα ενημέρωσης είτε δεν υπάρχει είτε είναι απλώς η "επίσημη εκδοχή" της Αβάνας (8).
3. Το "εμπάργκο", μία ακόμη από τις αιτίες
Μια άλλη τακτική παραπληροφόρησης είναι να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του οικονομικού πολέμου των ΗΠΑ, εντάσσοντάς τον σε ένα πακέτο πολλών παραγόντων. "Η κατάσταση είναι προϊόν της κακής διαχείρισης της οικονομικής πολιτικής της χώρας", "των υστερήσεων της πανδημίας"και "των αμερικανικών κυρώσεων", λέει το γερμανικό κανάλι Deutsche Welle (9). Το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων EFE αντιστρέφει τη σειρά των παραγόντων, ώστε να μην αλλοιωθεί το προϊόν:"η πανδημία, η αυστηροποίηση των αμερικανικών κυρώσεων και η αποτυχημένη εθνική πολιτική"(10).
Είναι σαφές ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των λαθών της Κούβας, έχουν αντίκτυπο στην κατάσταση, αλλά δεν μπορούν να τεθούν στο ίδιο επίπεδο με τη συνολική περικύκλωση και ασφυξία της κουβανικής οικονομίας. Η Ουάσινγκτον επιδιώκει και εμποδίζει όλες τις πηγές εισοδήματος και εφοδιασμού της χώρας, από τις επενδύσεις μέχρι τον τουρισμό, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών συμφωνιών και της εισαγωγής πετρελαίου. Αυτό δεν είναι απλώς μια από τις αιτίες, αλλά η ουσιαστική δομική αιτία της κατάστασης, η οποία θα ήταν ριζικά διαφορετική χωρίς τον αποκλεισμό των ΗΠΑ.
4. Ο αποκλεισμός δεν υφίσταται
Αλλά υπάρχουν και αυτοί που αρνούνται ότι το χιόνι είναι λευκό. "Στην Κούβα δεν υπάρχει αποκλεισμός- αυτό που υπάρχει είναι η διαφθορά, η καταστολή και η δικτατορική ανικανότητα", τιτλοφορεί η εφημερίδα El Nacional της Βενεζουέλας (11)."Το επιχείρημα του "αποκλεισμού", εκτός του ότι είναι χιλιοειπωμένο, είναι και ψευδές", διαβάζουμε στην ισπανική εφημερίδα Libertad Digital (12).
5. Μοναδική πηγή: η κυβέρνηση των ΗΠΑ
Και όλα έχουν τη λογική τους. Ας δούμε μερικά παραδείγματα από τον ισπανικό Τύπο.
Οι πληροφορίες για την Κούβα στην El País γράφονται από την Carla Gloria Colomé (13), η οποία είναι η ίδια δημοσιογράφος της El Estornudo (14), ενός ψηφιακού μέσου που υποστηρίζεται από κονδύλια της κυβέρνησης των ΗΠΑ (15).
Η κύρια πηγή δεδομένων για την Κούβα για την εφημερίδα El Mundo (16) είναι το Κουβανικό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που υποστηρίζεται από τις επιχορηγήσεις του Λευκού Οίκου (17).
Και στην Cadena Ser (18), η κατάσταση στην Κούβα εξιστορείται από δημοσιογράφους της "Diario de Cuba", ενός άλλου ΜΜΕ που χρηματοδοτείται από την Ουάσινγκτον (19).
Η αποσιώπηση, η ελαχιστοποίηση ή η άρνηση του αποκλεισμού της Κούβας είναι διαφορετικές εκδοχές του ίδιου τραγουδιού, που συνθέτει η κυβέρνηση των ΗΠΑ και ερμηνεύεται από διαφορετικές μισθοφορικές φωνές.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Espace "Leçons de manipulation" sur Cubainformacion TV
Coordination des sous-titres : Antonio Garcia Moreno.
Traduction : Rose-Marie LOU.
Blocus contre Cuba : la loi du silence
José Manzaneda, coordinateur de Cubainformación.
- "Crise alimentaire, manifestations de masse et séismes au Gouvernement : Cuba est à bout" (1), "Cuba communiste est au bord de l’effondrement" (2), "manifestations massives contre le manque de nourriture et les coupures de courant" (3), "Cuba est privée de lumière et de pain" (4), "La faim frappe à nouveau à la porte de Cuba" (5)... Ce sont les gros titres de la presse internationale.
Il n’est pas nécessaire d’être un économiste expert pour savoir que la cause principale de la crise cubaine est le blocus de son économie par ceux qui contrôlent ou conditionnent le commerce, le crédit, les investissements, les transports et le système financier international : le gouvernement des Etats-Unis (6).
Il peut être discutable que les mesures désespérées de La Havane pour pallier la situation soient plus ou moins réussies. Mais que l’appauvrissement subi dans le pays est proportionnel au nombre et à la cruauté des sanctions imposées, au cours des cinq dernières années, depuis la Maison Blanche, est un fait objectif. Comme la neige est blanche. Aucun pays au monde, dans ces conditions, ne pourrait développer son économie avec succès.
Cette évidence oblige Washington à faire un effort important pour réduire au silence, nier ou minimiser l’impact de sa politique, de caractère criminel, sur le peuple cubain. Pour camoufler sa guerre économique, il mène une guerre communicationnelle intense, à travers les médias subventionnés et les grands médias alliés. Qui, comme nous le verrons, partagent, y compris le personnel.
1. Passer le blocus sous silence
Sur les dernières manifestation citoyennes à Santiago de Cuba, où il n’y a eu ni violence, ni répression, bien au contraire, les autorités locales ont répondu par le dialogue aux revendications, le nombre d’informations produites est obscène, si on le compare à la moindre couverture d’événements internationaux dramatiques, avec des centaines de morts, comme ceux qui se produisent quotidiennement en Haïti.
Au cours des semaines précédentes, des dizaines d’articles avaient déjà été publiées sur la situation économique critique de Cuba. Mais, curieusement, sans la moindre mention, pas la moindre, à la cause numéro un de la situation : ni au blocus, ni à l’embargo, ni aux sanctions. Rien. C’est la loi du silence imposée manu militari dans les rédactions.
2. Le blocus, "version officielle" de Cuba
Au mieux, nous lisons dans des médias comme la BBC que "les autorités cubaines insistent à dénoncer le long embargo économique des Etats-Unis" et les "ennemis" comme coupables de la situation (7).
C’est-à-dire qu’un crime contre l’humanité, reconnu et condamné à 31 reprises par l’Assemblée générale des Nations unies (par 187 voix contre deux, USA et Israël), pour les médias soit il n’existe pas ou est seulement la "version officielle" de La Havane (8).
3. L’"embargo", une des causes
Une autre tactique de désinformation est de minimiser l’impact de la guerre économique des Etats-Unis en l’incluant dans un paquet multifactoriel. La "situation est le résultat de la mauvaise gestion de la politique économique du pays", des "vestiges de la pandémie" et des "sanctions des Etats-Unis", nous dit la chaîne allemande Deutsche Welle (9). L’agence espagnole EFE inverse l’ordre des facteurs, pour ne pas altérer le produit : "la pandémie, le durcissement des sanctions étatsuniennes et l’échec des politiques nationales" (10).
Il est évident que tous ces facteurs, y compris les erreurs de Cuba, ont une incidence sur la situation, mais ils ne peuvent pas être mis sur le même plan que la politique globale d’encerclement et d’asphyxie de l’économie cubaine.
Washington poursuit et bloque toutes les sources de revenus et d’approvisionnement du pays, à commencer par les investissements du tourisme, en passant par les conventions médicales ou l’arrivée du pétrole. Ce n’est une cause parmi tant d’autres, c’est la cause structurelle essentielle de la situation, qui serait radicalement différente sans le blocus des Etats-Unis.
4. Le blocus n’existe pas
Mais certains nient même que la neige soit blanche. "À Cuba, il n’y a pas de blocus; ce qui existe, c’est la corruption, la répression et l’inaptitude dictatoriale", titre le quotidien vénézuélien El Nacional (11). "L’argument du `blocus, en plus d’être usé, est faux", lisons-noussur le média espagnol Libertad Digital (12).
5. La source unique : le gouvernement des Etats-Unis
Et tout a sa propre logique. Examinons quelques exemples de la presse espagnole.L’information sur Cuba d’El Pais est écrite par Carla Gloria Colomé (13), journaliste cette fois d’El Estornudo (14), un média numérique financé avec des fonds du gouvernement des Etats-Unis (15).
La principale source de données sur Cuba du quotidien El Mundo (16) est l’Observatoire cubain des droits de l’homme, qui bénéficie également des subventions de la Maison-Blanche (17).
Et dans CadenaSer (18), la situation cubaine est racontée par des journalistes du "Diario de Cuba", un autre média financé par Washington (19).
Et en effet, faire taire, minimiser ou nier le blocus contre Cuba sont les différentes versions d’une même chanson, composée par le gouvernement des Etats-Unis et interprétée par différentes voix mercenaires.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Blockade against Cuba: the Law of Silence
José Manzaneda, coordinator of Cubainformación. Translated by Laura V. Mor.- “Food crisis, massive protests and earthquakes in the Government: Cuba is on the limit” (1), “Communist Cuba is on the verge of collapse” (2), “Multitudinous protests due to lack of food and blackouts” (3), “Cuba is left without light or bread” (4), “Hunger knocks again on Cuba's door” (5)… These are impactful headlines from the international press.
It´s not necessary to be an expert economist to know that the main cause of the Cuban crisis is the blockade of its economy by those who control or condition trade, credit, investments, transportation and the international financial system: the US Government (6).
It may be debatable whether Havana's desperate measures to alleviate the situation are more or less successful. But that the impoverishment suffered in the country is proportional to the number and cruelty of the sanctions imposed in the last five years from the White House, is something objective, like the snow is white. No country in the world, under these conditions, could successfully develop its economy.
This evidence forces Washington to make a significant effort to silence, deny or minimize the impact of its criminal policy on the Cuban people. It develops an intense communication war for camouflaging its economic war, through subsidized media and allied corporate media; which, as we will see, they even share personnel.
1. Mute the blockade
Regarding the latest citizen protests in Santiago de Cuba, where there was no violence or repression - on the contrary, the local authorities responded to the demands with dialogue - the number of news generated is obscene, if we compare it with the minimal coverage of dramatic international events with hundreds of deaths, like those that occur daily in Haiti.
In the previous weeks, dozens of articles had already been published about the critical economic situation in Cuba; but, curiously, without a single mention -not a single one- of the number one cause of the situation: no blockade, no embargo, no sanctions. Nothing. It is the Law of Silence imposed by the military hand in the newsrooms.
2. The blockade as the “official version” of Cuba
At most, we read in media such as the BBC that “the Cuban authorities insist on pointing to the long US economic embargo” and the "enemies" as to blame for the situation (7).
I.e., a crime against humanity, recognized and condemned 31 times in the United Nations General Assembly (by 187 votes against 2: the US and Israel), for the media either does not exist or is just the “official version” of The Havana (8).
3. The “embargo”, one more of the causes
Another disinformation tactic is to minimize the impact of the US economic war, including it in a multifactorial package. The “situation is the product of mismanagement in the country's economic policy”, “the delays of the pandemic” and “the US sanctions”, the German channel Deutsche Welle tells us (9). The Spanish agency EFE reverses the order of the factors, so as not to alter the product: “the pandemic, the tightening of US sanctions and failed national policies” (10).
It´s evident that all these factors, including Cuba's mistakes, affect the situation, but they cannot be put on the same level as the comprehensive policy of encirclement and suffocation of the Cuban economy. Washington persecutes and plugs all the country's sources of income and supply, from investments to tourism, medical agreements or the entry of oil. It´s not just one of the causes, it is the essential structural cause of the situation, which would be radically different without the US blockade.
4. The blockade doesn´t exist
But there are those who even deny that snow is white. “In Cuba there is no blockade; What exists is corruption, repression and dictatorial ineptitude”, headlined the Venezuelan newspaper El Nacional (11). “The 'blockade' argument, in addition to being hackneyed, is false”, we read in the Spanish Libertad Digital (12).
5. An unique source: the US Government
Everything has its logic. Let's review some examples from the Spanish press.
The information about Cuba from El País is written by Carla Gloria Colomé (13), a journalist, in turn from El Estornudo (14), a digital media supported by funds from the US Government (15).
The main source of data on Cuba for the newspaper El Mundo (16) is the Cuban Observatory of Human Rights, an entity also supported by subsidies from the White House (17).
And on Cadena Ser (18), the Cuban situation was narrated by journalists from “Diario de Cuba”, another medium financed by Washington (19).
Silencing, minimizing or denying the blockade against Cuba are different versions of the same song, composed by the US Government and performed by different mercenary voices.
- https://www.elconfidencial.com/mundo/2024-03-19/cuba-limite-crisis-alimentaria-protestas-masivas-sismos-gobierno_3851070/
- https://www.infobae.com/america/america-latina/2024/03/19/la-cuba-comunista-esta-al-borde-del-colapso/
- https://www.telemadrid.es/programas/buenos-dias-madrid/Multitudinarias-protestas-en-Cuba-por-la-falta-de-comida-y-los-apagones-que-sufre-la-isla-2-2652654712--20240318084126.html
- https://www.lavozdegalicia.es/noticia/internacional/2024/03/18/cuba-queda-luz-pan/0003_202403G18P18993.htm
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://www.cubainformacion.tv/opinion/20210809/92699/92699-sos-bloqueo-cuba-italiano
- https://www.bbc.com/mundo/articles/c3g03grnrp3o
- https://news.un.org/es/story/2023/11/1525342
- https://www.dw.com/es/el-hambre-golpea-nuevamente-a-la-puerta-de-cuba/a-68390975
- https://efe.com/economia/2024-03-09/apagones-deficit-escasez-e-inflacion-radiografia-a-la-crisis-de-la-economia-de-cuba/----
- https://www.elnacional.com/opinion/en-cuba-no-existe-el-bloqueo-lo-que-existe-es-corrupcion-represion-e-ineptitud-dictatorial/
- https://www.libertaddigital.com/internacional/latinoamerica/2024-03-06/cuba-recurre-a-la-onu-ante-la-escasez-extrema-de-leche-para-ninos-en-la-isla-7104580/
- https://elpais.com/america/2024-03-17/corriente-y-comida-y-patria-y-vida-los-cubanos-vuelven-a-las-calles-en-protesta-por-la-escasez.html
- https://revistaelestornudo.com/author/carla/
- https://revistaelestornudo.com/el-estornudo-dinero-periodismo-independiente-cuba/
- https://www.elmundo.es/internacional/2024/03/18/65f77dfdfc6c83357c8b458f.html
- https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/asi-se-mueven-los-millones-para-desestabilizar-cuba
- https://cadenaser.com/nacional/2024/03/10/los-peores-anos-de-cuba-apagones-hacinamiento-en-las-casas-y-supermercado-vacios-cadena-ser/
- https://www.resumenlatinoamericano.org/2021/02/04/cuba-usaid-ned-adn-diario-de-cuba-y-mas-el-negocio-de-la-democracia-esta-en-auge/
Visita las redes sociales de Cubainformación:
Facebook: https://www.facebook.com/cubainformacion
X (Twitter): https://twitter.com/cubainformacion
@cubainformacion
Instagram: https://www.instagram.com/cubainformacion/
YouTube: https://www.youtube.com/user/CubainformacionTV/videos
TikTok: https://www.tiktok.com/@cubainformacion.tv
Canal de Telegram: https://t.me/cubainformacion
Canal de WhatsApp: https://whatsapp.com/channel/0029Va9YFa43bbV3qiotA40d
Hazte socia-o de Cubainformación: https://cubainformacion.tv/campaigns/yotambiensoyci/donativo